ICTPRESS - ماسک‌هایی استاندارد با تأییدیه علمی وجود دارند که می‌توانند در هوای آلوده از ریه‌هایمان محافظت کنند.

به گزارش شبکه خبری ICTPRESS، وقتی آسمان خاکستری می‌شود و شاخص آلودگی هوا به حد هشدار نزدیک می‌شود، نفس‌کشیدن ساده به کاری با ریسک بالقوه تبدیل می‌شود. ذرات معلق بسیار ریز مانند PM2.5، آن‌قدر کوچک‌اند که از مجاری هوایی عبور کرده، به عمق ریه‌ها و حتی جریان خون نفوذ می‌کنند. برای مقابله با این تهدید، ماسک‌های تخصصی فیلتردار کمک بزرگی به محافظت از ریه‌های ما می‌کنند. اما همه ماسک‌ها یکسان نیستند و انتخاب نادرست می‌تواند محافظت را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.

ماسک‌های N95

در ابتدا باید بدانیم که ماسک‌هایی با عنوان «Filtering Facepiece Respirators » (ماسک پوشش‌دهندهٔ صورتِ فیلتردار، FFR) طراحی شده‌اند تا ذرات معلق را از هوای تنفسی حذف کنند. این نوع ماسک‌ها، به گفته‌ مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، ذراتی مانند گردوغبار، آئروسل و مه را فیلتر می‌کنند.یکی از شناخته‌شده‌ترین استانداردها در این زمینه، ماسک N95 است. حرف «N» نشان‌دهنده این است که ماسک در برابر ذرات روغنی مقاوم نیست.

یعنی اگر ذرات معلق موجود در هوا حاوی روغن یا مواد چرب باشند، این ماسک نمی‌تواند آن‌ها را به‌خوبی فیلتر کند. ذرات روغنی می‌توانند به الیاف فیلتر بچسبند و عملکرد آن را مختل کنند؛ به همین دلیل برای محیط‌هایی که مهِ روغن، دود روغنی یا بخارات صنعتی چرب وجود دارد، باید از ماسک‌های سری R یا P استفاده کرد که برای چنین شرایطی طراحی شده‌اند. عدد «95» به معنای فیلتراسیون حداقل ۹۵٪ ذرات آزمایشی است. این عدد نشان می‌دهد که وقتی فرد نفس می‌کشد، بخش قابل‌توجهی از ذرات معلق هوا پیش از ورود به ریه‌ها توسط فیلتر به دام می‌افتند.

یک قاعده مهم برای کارایی ماسک

اما دقت کنید که «وجود فیلتر قوی» کافی نیست؛ آن‌چه تعیین‌کننده‌ی محافظت واقعی است، درزگیری ماسک با صورت است. اگر لبه‌های ماسک به درستی روی بینی و گونه‌ها ننشینند، هوای آلوده می‌تواند از شکاف وارد شود و فیلتر را دور بزند. مطالعات مهندسی سیالات نشان داده‌اند که حتی شکاف‌های خیلی کوچک، مثلاً کمتر از نیم میلی‌متر، می‌توانند کارایی فیلتراسیون را به‌شدت کاهش دهند. بنابراین هنگام زدن ماسک، تنظیم بندها و فشردن گیره‌ بینی اهمیت زیادی دارد.

ماسک‌های یکبارمصرف مانند N95 پس از مدتی استفاده باید تعویض شوند، به‌ویژه اگر مرطوب شوند یا شکل‌شان تغییر کند. اگر ماسک نتواند مهر و موم خوبی با صورت ایجاد کند یا احساس بو یا رطوبت داخل آن داشته باشید، بهتر است آن را کنار بگذارید و ماسک نو بزنید.

گزینه‌های قوی‌تر برای آلودگی‌های شدیدتر

برای موارد آلودگی بسیار شدید، گزینه‌های محافظت بالاتری نیز وجود دارد. ماسک‌هایی با کلاس فیلتراسیون بالاتر مثل N99 یا P100 قادر به فیلتر کردن تا ۹۹ یا ۹۹/۹۷٪ ذرات معلق هستند. ماسک‌هایی از این نوع در صنعت یا محیط‌هایی که ریسک آلودگی شدید است، کاربرد بیشتری دارند. البته باید توجه داشت که جریان هوا در این ماسک‌ها ممکن است مقاومت بیشتری داشته باشد و نفس‌کشیدن کمی سخت‌تر شود.

یکی دیگر از گزینه‌های کاربردی، ماسک‌های قابل‌استفاده مجدد با فیلترهای قابل تعویض هستند. این نوع ماسک‌ها که ممکن است بدنه‌ای از سیلیکون یا لاستیک نرم داشته باشند، با فیلترهای P100 یا فیلتر کربن عرضه می‌شوند. مزیت آن‌ها این است که پوشش خوبی ایجاد می‌کنند و هزینه‌ بلندمدت پایینی دارند، چون فقط فیلترها را تعویض می‌کنید، نه کل ماسک را. اگر در روزهای آلودگی شدید مجبور به تردد طولانی‌مدت باشید یا در ناحیه‌ای با هوای بد کار زندگی کنید، این گزینه می‌تواند بسیار به‌صرفه و کارآمد باشد.

ماسک‌های با لایه کربن

همچنین ماسک‌هایی وجود دارند که لایه‌ای از «کربن فعال» دارند. کربن فعال می‌تواند بوها، برخی بخارات آلی فرار و گازهای سبک را جذب کند و وقتی آلودگی هوا همراه با دود یا بوی ناشی از سوخت یا بخارات خودرو باشد، کاربردی‌تر می‌شود. با این حال، کربن فعال به‌تنهایی نمی‌تواند تمام گازهای سمی را حذف کند و نباید آن را به‌عنوان تنها محافظت تلقی کرد.

ماسک‌هایی که کارایی چندانی ندارند

ماسک‌های پارچه‌ای یا جراحی که بسیاری از ما در زندگی روزمره دیده‌ایم، برای محافظت در برابر ذرات ریز آلودگی هوا طراحی نشده‌اند. آن‌ها بیشتر برای جلوگیری از انتشار قطرات تنفسی استفاده می‌شوند و مطالعات نشان داده‌اند که تاکید بر آن‌ها در برابر ذرات بسیار ریز PM2.5 کارایی محدودی دارد. بنابراین اگر در یک روز با آلودگی شدید بیرون می‌روید، بهتر است آنها را با ماسک‌های فیلتردار استاندارد عوض کنید.

استفاده از ماسک تنها لایه‌ای از محافظت است. وقتی آلودگی هوا شدید است، بهتر است فعالیت‌های بیرونی را محدود کنید، پنجره‌ها را در خانه ببندید و اگر امکان دارد، از دستگاه تصفیه هوایی با فیلتر HEPA استفاده کنید تا ذرات معلق داخل محیط کاهش یابند. همچنین، اگر در معرض آلودگی طولانی‌مدت قرار دارید، داشتن چند ماسک (مثلاً یک ماسک یکبارمصرف برای بیرون و یک ماسک قوی‌تر برای تردد مهم) می‌تواند کمک بزرگی باشد.

به یاد داشته باشید که ماسکی که انتخاب می‌کنید باید از نظر استاندارد تأیید شده باشد. ماسک‌هایی که برچسب استانداردهای معادل بین‌المللی مثل FFP2 / FFP3 دارند، گزینه‌های مطمئن‌تری هستند. از مراکز فروش معتبر و برندهای شناخته‌شده تهیه کنید تا خطر خرید محصولات تقلبی کاهش یابد. انتخاب درست، استفاده دقیق، تعویض به‌موقع و توجه به درزگیری، همه با هم تفاوت بزرگی ایجاد می‌کنند. در ضمن، این فقط یک گام است؛ محافظت کامل در برابر آلودگی هوا نیازمند ترکیب اقداماتی همچون کاهش تردد، تصفیه هوای منزل و آگاهی عمومی است.

وقتی ماسک در دهان و بینی‌تان نشیند و همانند یک دوست نامرئی به مراقبت از ریه‌هایتان بپردازد، شما آماده‌اید تا نفس بکشید، حتی وقتی آسمان پر از دود و ذرات ریز است. این انتخاب ساده، گاهی نجات‌بخش‌ترین اقدام در برابر تهدیدی است که دیده نمی‌شود، اما عمیقاً حس می‌شود.