دولت الکترونیک از رویا تا واقعیت
در سال 1381 با اجراي طرح تکفا ، پي بستر اجرای طرح دولت الکترونیک در کشور با پی گیری مسئولان ذيربط فراهم شد. بر همین اساس به جرات می توان گفت پی گیری دولت الکترونیک پیشینه ای 10 ساله دارد که حرکت جدی آن در ايران حضور اين كشور در اجلاس جهانی سران كشورها درباره جامعه اطلاعاتي موسوم به wsis بود. این اجلاس در سال 2003 در ژنو با حضور نمايندگان حدود 190 کشور با محوريت ( itu ) سازمان جهانی ارتباطات راه دور برگزار شد كه در آن ايران نيز با حضور بالاترین مقام اجرایی خود شركت كرد. نقشه راه دولت الکترونیک در این اجلاس برای كشورها از جمله ايران در كنار ديگر مواضع آمادگي الكترونيكي در شاخه هاي بنيادن پي ريزي شد و پی گیری ها ادامه یافت تا در سال 2005بازهم در دومین اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتي در تونس ، ایران برای ورود ارتباطات به نقاط دوردست در كنار تصميم براي تلاشی جدي براي رفع فاصله غنی و فقیر كارنامه اي از عملكرد خود را در عرصه جهاني مطرح كرد.
با وجود اینکه تا به امروز برنامه های متعددی برای پیاده سازی دولت الکترونیک در ایرن طی سالهای گذشته تصویب و اجرا شده ، هنوز به درستی شاهد اجرای این طرح در سطح گسترده در کشور نیستیم و با دولت الکترونیک فاصله ای نسبتا دور داریم. هرچند تاکید بالاترین مقام های کشور برای اجرایی شدن دولت الکترونیک در سطح وزارت خانه ها در سال جاری ، تکاپویی را در بین ارگان های دولتی ایجاد کرده اما زیرساخت های اجرايی طرح همچنان با موانع زیادی رو به روست.
آنچه قابل توجه است بررسی وضعیت دولت الکترونیک در گزارشي از گزارش هاي مبسوط ارائه شده توسط مركز پژوهشهاي مجلس بود. براساس اين گزارش هرچند حضور سازمانهاي مختلف در فضاي مجازي به لحاظ كمي رشد قابل ملاحظهاي يافته است و روند ارائه خدمات از طريق وبگاههاي دولتي در حال رشد و بهبود است، اما همچنان به لحاظ مراحل 5گانه تكامل دولت الكترونيك (پيدايش، ارتقا و تكامل، تعامل، تراكنش، يكپارچگي و تبديل) با مشکلات متعددی رو به رو هستیم.
همچنين مشخص شده كه ارائه خدمات در وبگاه سازمانها و نهادهايي كه به نوعي با فعاليتهاي آموزشي و اقتصادي درگير هستند در مقايسه با سازمانهاي فرهنگي، اجتماعي و خدمات شهروندي وضعيت بهتري دارد.
اما آخرين نكته اين كه ايران در پيادهسازي دولت الكترونيكي در ميان 217 كشور دنيا در جايگاه 89 قرار دارد و کارشناسان اعلام می کنند تنها یک درصد در زمینه اجرای دولت الکترونیک موفق بوده ایم.
درحالی که اجرای پروژه دولت الکترونیک در وزارتخانه ها برای سال جاری الزام آور شده به گونه اي كه از موانع سخت افزاری و نرم افزاری این طرح می توان به نبود زيرساختهاي فني مانند شبكههاي پهن باند اينترنتي و ويپيان، نبود شبكه علمي مناسب در سطح كشور، تحقق نيافتن الزامات راهاندازي پورتهاي پر سرعت اينترنت در ايران، راه نيافتن اينترنت رايگان و پر سرعت به دانشگاهها، پالايش غيرهوشمند اطلاعات در شبكه، نبود سرويسهاي الكترونيكي دولتي مبتني بر تلفن همراه، گراني هزينههاي ارتباطات الكترونيك، به روز نبودن وبسايتهاي دولتي، نداشتن محتواي كافي براي استفاده عموم، تعاملي نبودن سرويسهاي الكترونيك، ضعف فرهنگسازي و اطلاعات عمومي نسبت به دولت الكترونيك اشاره کرد.
علاوه بر اينها اجرايي نشدن همه جانبه طرحهايي مانند امضاي ديجيتال، عدم اجراي قوانين كپي رايت و اختصاص نيافتن بودجههاي كافي براي پروژههاي فناوري اطلاعات از مسائلي است كه مانع پيادهسازي و رشد ساختار دولت الكترونيك در ايران شده است.
خسرو سلجوقی ، کارشناس فناوری اطلاعات و معاون سابق شوراي عالي اطلاع رساني در گفت و گو با ICTPRESS معتقد است از دولت الکترونیک بسیار دور هستیم.
وی در توضیح بیشتر این مطلب نیاز به باور جمعی را مطرح کرد و گفت : در بدنه دولت نظام پاسخ گوی الزام آور وجود ندارد که به دلیل نبود باورهای لازم در ميان مسوولان است.
به گفته وی دولت الکترونیک به مفهوم شفافیت اطلاعات ، توزیع عادلانه اطلاعات و دسترسی سریع و آسان به اطلاعات است و دولت تا زماني كه بدنه بزرگی داشته باشد برای اجرای این امور با مشکلات متعددی مواجه خواهد شد چون جمعیت بزرگ ،سد محکمی بر سر راه اطلاع رسانی شفاف ايجاد مي كند.
مرتضی متواضع ، کارشناس فناوری اطلاعات و مدير دپارتمان محتوا و آموزش الكترونيك مجتمع فني تهران نیز دولت الکترونیک در ایران را رویایی دور از تحقق می داند و معتقد است در ایران برای اجرای این پروژه در مرحله آماده سازی زیرساخت های اولیه هستیم.
وی در گفت و گو با ICTPRESS درخصوص الزام دولت برای اجرای دولت الکترونیک در بدنه وزاتخانه ها و ارگان های دولتی در سال جاری ، اجرای دولت الکترونیک را کاری ستادی که صرفا در بدنه دولت اجرایی شود ندانسته و تاکید کرد: این پروژه کاری فرهنگی - اجتماعی است که نیازمند حمایت های دولت در بخش سخت افزار و نرم افزار است.
این کارشناس فناوری اطلاعات بحث فرهنگ سازی در بخش دولتي و در ميان كاركنان آن را در قدم اول مهم ارزیابی کرد و گفت : مقاومت منفی ارگان های دولتی در برابر این طرح از مهمترین موانع اجرایی است.
وی اجرای دولت الکترونیک به صورت نمادین در نهادهای دولتی را محدود ، یک سویه و بدون جریان آزاد اطلاعات دانست و تاکید کرد: در کنار این مشکلات نبود شهروند الکترونیک ، علی رغم هزینه سنگین برای آموزش کارکنان دولت نیز از دیگر مشکلات است.
این در حالی است که مدیر کل نظارت و بازرسی امور ارتباطات و فناوری اطلاعات سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به اینکه اقدامات وزارتخانه های راه و ترابری، کشور، امور اقتصادي و دارایی، ارتباطات و فناوری اطلاعات، رفاه و تامین اجتماعی در حوزه دولت الکترونیک و IT بررسی و گزارش های آن آماده شده است، می گوید : حداکثر تا پایان فصل بهار همه گزارش های مربوط به اقدامات این وزارتخانه ها آماده می شود و بر روی سایت سازمان بازرسی برای استفاده رسانه های عمومی براي اطلاع رسانی به مردم قرار خواهد گرفت.
در ادامه این گزارش متواضع رفع مشکلات نرم افزاری و ترميم و توسعه زیرساخت های سخت افزاری را آسان تر از رفع مقاومت ها در بدنه کارکنان دولت دانست و گفت : بروکراسی اداری هنوز در بدنه دولت پابرجاست و اعتقادی به استفاده از نرم افزار وجود ندارد.
آنچه به نظر می رسد یکپارچگی اطلاعاتی ، شفافیت و دسترسی آسان به اطلاعات که از مهمترین اهداف اجرای طرح دولت الکترونیک است ، در کشور ما هنوز یک رویا و دور از دسترس است.
نظرات : 0