دکتر شکرخواه: ژورنالیسم علمی در وضعیت بایپس به سر میبرد!
به گزارش ICTPRESS ؛ دکتر شکرخواه معتقد است که روزنامهنگاری علمی از redesign گذشته و به restructure رسیده است و این موضوع را مقالات نوشته شده در این زمینه و بسیاری از تحقیقات در دسترس روی وب نیز تأیید میکنند.
او که نظرات خود را در این باره در نشست «ترویج علم، رسانه و فرهنگ» ارائه میکرد با تأکید بر اینکه روزهای خوبی پیش روی روزنامهنگاری علمی نیست، خاطر نشان کرد: باید به این موضوع توجه کرد که وجود اپلیکیشنها، سایتهای اختصاصی متخصصان، دانشمندانی که به سوی عمومیسازی علم گام برداشتهاند و یا حتی گوشیهای هوشمندی که در هر لحظه از روز و در هرجا امکان انتشار و خوانش اخبار را برای همکان فراهم کردهاند، سهم روزنامهنگاری علمی رو به کاهش است.
به اعتقاد وی این کاهش سهم و یا حذف شدن در برخی عرصهها، به معنی از کارآیی بازماندن روزنامهنگاری علمی نیست اما اگر نقطه تماس این شاخه از روزنامهنگاری با مخاطب خود به صورت پیوسته در حال پایش نباشد، کارآیی آن نیز از بین خواهد رفت.
سردبیر سایت همشهری آنلاین خاطرنشان کرد: همه ما روزنامهنگاران خوب میدانیم که گام اول در انتشار خبر یعنی اطلاع دادن یک پدیده چیست؛ ما میتوانیم گام دوم یعنی ایجاد درک از پدیده را نیز به خوبی برداریم و در گام سوم مخاطب خود را کاملاً درگیر موضوع کنیم.
اما من فکر میکنم که روزنامهنگاری علمی ما بین این سه سرگردان شده و هنوز در پله نخست ایستاده است.
شکرخواه با اشاره به اینکه برای خبرنگاران علمی، عالمان حوزه تجربی، منابع خوبی برای خبرها هستند، اظهار کرد: باید در این میان به چند سؤال جدی فکر کرد؛ اینکه این افراد همیشه تنها منبع خبر باقی میمانند و یا منتشرکننده آن نیز میشوند؛ روزنامهنگاری علمی ما به روزنامهنگاران علمینویس احتیاج دارد و یا به علمدانان روزنامهنگار؛ اینکه باید در این حوزه به صورت فردی کار کرد و یا یک پروژه گروهی داشت.
این استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران درباره ملزومات و روشهای کار در حوزه روزنامهنگاری علمی نیز توضیح داد: در روزنامهنگاری علمی باید به خبر، پیامد آن، نهادهای مرتبط با آن و فرآیند شکلگیری توجه بسیاری کرد. البته کلیدیترین کار روزنامهنگار علمی، سادهسازی است که حقیقتاً کار مشکلی است.
وی افزود: روزنامهنگار علمی میتواند برای سادهسازی از پسزمینه استفاده کند؛ در واقع روزنامهنگاری که از بکگراند استفاده نمیکند خطای بزرگی انجام داده است. همچنین روزنامه نگار میتواند برای سادهسازی، اتفاقات را از حالت محض و تعلیق دربیاورد و آن را در قالب یک فرآیند گزارش کند.
به اعتقاد این روزنامهنگار، مجلات علمی و سرویسهای علمی رسانهها با سردرگمی در انتخاب مخاطب نیز روبهرو هستند. برای آنها هنوز مشخص نیست که چه کسی قرار است مطالب آنها را بخواند و ضعف دیگر آنها این است که فضایی کاملاً مردانه دارند و کمتر برای زنان و کمسنوسالها برنامهریزی شدهاند.
شکرخواه ادامه داد: مجلات علمی ما مخاطبان خود را همهچیزدان فرض میکنند؛ مثلا این که فلان اپلیکیشن به بازار آمده است و اگر نصب شود فلان اتفاق میافتد؛ گویی که مخاطب بدون شک باید بداند که اپلیکیشن چیست و حتماً هم طرز استفاده از آن را بلد است.
وی با تأکید بر اینکه دوره مخاطب انبوه برای رسانهها به سر آمده است، گفت: نباید به دنبال تیراژ بالا و یا تعداد کلیک بالا بود. رسانهها باید بپذیرند که ضرورتاً همه از آنها سرویس خبری نمیگیرند. ضمن اینکه باید شرایط استفاده از اینفوگراف، نیوزگراف و دیتاژورنالیسم را نیز برای خود ایجاد کنند که فرمتهای جدید اطلاعرسانی هستند و بسیار کارآیی دارند.
این استاد روزنامهنگاری یادآور شد: من فکر میکنم که گاهی کنترل نقطه ارتباط با مخاطب فراموش میشود؛ روزنامه نگار تصور میکند که بعد از رسیدن به پیشخوان و یا آپلود شدن دیگر همهچیز تمام است. در حالی که میزان مخاطب، جنسیت آن، سن آن و یا ساعات مراجعه آن برای روزنامهنگاری علمی از بااهمیتترین مطالب است.
شکرخواه در پایان سخنان خود برای بیان موقعیت حساس روزنامهنگاری علمی مثالی بازگو کرد: گاهی روزنامهنگاری علمی میتواند داراییهای یک کشور را قربانی کند. به یاد دارم زمان بمباران اخبار با سوژه جنون گاوی، کمیته مجلس لردها در انگلستان تصور کرد که روزنامهها منشاء سوء تفاهم مردم شدهاند و پیشنهاد گفتوگوی مستقیم با مردم را مطرح کرد؛ این همان نکته خطرناک پیش روی ژورنالیسم علمی است.
نشست «ترویج علم، رسانه و فرهنگ» که دکتر یونس شکرخواه در آن با عنوان روزنامهنگاری و عمومیسازی علم سخنرانی کرد، عصر روز گذشته به همت انجمن ترویج علم ایران و انجمن ایرانی مطالعات جهان در سالن حنانه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.
نظرات : 0