اين ماجرا نه تنها در هاله اي از ابهام باقي ماند بلكه از ورود ساختار آن به تهران هم خبري به گوش نرسيد ؛ شايد اين عدم تحقق به دليل تغيير مديران تصميم ساز وقت و شايد هم رويدادي به وقوع پيوسته و خبرهايي از آن منتشر نشده است.

 چرا قشم ؟

به دنبال طرح ايران هوشمند يا ايران ديجيتال ، پروژه جزيره هوشمند ارائه شد كه استقبال نسبتا خوبي را به همراه داشت .

به اين ترتيب جزاير كيش ، قشم و حتي برخي از مراكز استانها به عنوان پايگاه اجرايي این پروژه مطرح شد كه از ميان آنها جزيره قشم به علت وجود فضاهاي اداري وزيرساختي مناسب انتخاب شد. سپس نقشه هاي اطلاعاتي كاملي از جزيره مورد مطالعه قرار گرفته ، و نقشه‌هاي زمين‌شناسي جزيره به همراه تمامی مشخصات زمين به عمق دو كيلومتر از هزار سال پيش تاكنون جمع‌آوري شد.

بنابر اين اقدامات اوليه از سال 82 با طراحي نقشه‌‏هاي يك دو هزارم و يك ده هزارم در جزيره قشم آغاز و به صورت آزمايشي به مرحله اجرا درآمد.

 جزيره اي كه هوشمند است؟

به طور كلي اجراي طرح جزيره هوشمند به اين معناست كه كليه خدمات مورد نياز ساكنان جزيره از طريق شبكه هاي اطلاع رساني تامین مي شود ؛ به اين ترتيب ديگر نيازي به حركت فيزيكي شهروندان برای دسترسی به خدمات دولت و نهادهای خصوصی نيست.

به عبارت ديگر ادارات ديجيتالي جايگزين ادارات فيزيكي مي شوند و سازمان ها و دستگاه هايي مانند شهرداري ، حمل و نقل عمومي و سازمان آب منطقه اي ، خدمات خود را بصورت مجازي در اختيار مشتركين و مشتريان خود قرار مي دهند .

براي مثال فردي كه به دنبال ساخت ساختمان و متقاضي دريافت مجوز از شهرداري است پس از ورود به شبكه اطلاع رساني شهرداري ، خدمات مورد نياز خود به همراه مشخصات زمين تحت مالکیت و ساختمان دلخواه خود را وارد شبكه مي كند ؛ سپس شهرداري الکترونیک بر اساس استانداردهاي موجود ، ميزان مساحت قابل ساخت و طبقات ساختمان را به متقاضي اعلام مي كند ؛ در نهایت فرد متقاضي بر اساس مجوز شهرداري با ورود به شبكه مهندسين مشاور با يكي از شركت هاي مشاور بر اساس طرح و قيمت مناسب به توافق مي رسد.

در اين مرحله متقاضي حتي قادر است طرح ارائه شده از سوي مهندس مشاور را بصورت سه بعدي روي صفحه مانيتور مشاهده و اصلاحات دلخواه خود را اعمال كند.

اين طرح پس از تاييد از سوي شهرداري الکترونیکي و صدور مجوز با ورود به شبكه امور پيمانكاران و با انتخاب بهترين پيشنهاد از لحاظ قيمت به مرحله عقد قرارداد رسيده و سپس به اجرا درمي آيد .

حتي ارائه گزارش كار از سوي پيمانكار به كارفرما نيز مي تواند از طريق شبكه صورت پذيرد .

كل اين پروسه در شبكه هوشمند مي تواند در كمتر از 2 ساعت به پايان رسد ، در حاليكه در شرايط عادي مراحل ياد شده به 1 تا 2 سال زمان نياز دارد.

در جزيره هوشمند علاوه بر اينكه شهروندان در شهر مجازي و در وزارتخانه ها و سازمان هاي الکترونیکي حركت مي كنند ، قادرند خدمات جاري خود را همچون خريدهاي روزمره از طريق شبكه انجام دهند .

اما مي توان بيشترين مزاياي اين شبكه اطلاع رساني را در شبكه حمل و نقل شهري و اطلاع رساني در مورد حوادث غير مترقبه جستجو كرد .

در زمان بروز حوادث غير مترقبه با تكيه به اين سيستم مي توان در كمترين زمان، بحران پیش آمده را در منطقه مديريت كرد .

همچنین در زمینه حمل و نقل شهری یکی دیگر از امکانات جزیره هوشمند این است که اگر تمام خودروها به سيستم موقعيت ياب محلي مجهز شوند در تمام طول مسير از قدرت تشخيص موقعيت جغرافيايي خود برخوردار خواهند بود و پليس نيز به این ترتیب توان مديريت ترافيك را به راحتی در دست خواهد داشت .

علاوه بر این در چنين سيستمي اصولا تصادفی رخ نمی دهد چون در صورت احتمال وقوع برخورد ميان دو متحرك با اعلام خطر به موقع در يك كيلومتر قبل ازمحل پيش بيني تصادف از بروز حادثه جلوگیری می شود.

در حقيقت با اين روش ، حوادث رانندگي تحت كنترل درآمده و حتي در صورت وقوع، روي مانيتور پليس ثبت مي شود و نيازي به اطلاع رساني مجدد نیست.

بنابراین علاوه بر افزایش سرعت رسيدن پلیس به محل حادثه ، دیگر نيازي به كشيدن كروكي نخواهد بود و همين امر، كار شركت هاي بيمه را سهل تر از گذشته مي كند .

همچنین تصور كنيد در يك شهر ديجيتالي وجود سيستم هوشمند تا چه حد قادر خواهد بود خدمات اورژانسي را گسترش دهد.

براي مثال فردي را در نظر بگیرید كه از یک طرف دچار عارضه قلبي شده و هر ثانيه براي او حكم مرگ و زندگي دارد و از طرف دیگر مركز اورژانس هم نمي تواند در مورد صحت هر تماس تلفني اطمينان حاصل كند. 

در اين شرايط سيستم هوشمند به مرکز اورژانس اين امكان را مي دهد كه به مجرد برقراري تماس تلفني ، محل سكونت تماس گيرنده و حتي نام مالك آن روي مانيتور مركز اورژانس حك شود.

از سوي ديگر محل حادثه روي مانيتور آمبولانس قرار مي گيرد و سيستم اطلاع رساني جغرافيايي (GIS ) نيز به مركز اورژانس اطلاع مي دهد كه نزديكترين آمبولانس به شخص حادثه ديده كدام است و كوتاهترين مسير تا مقصد و نزديكترين مركز فوريتهاي پزشكي و بيمارستان هم مشخص مي شود.

بنابر اين با استفاده از سيستم ناوبري هوشمند در لواي طرح جزيره هوشمند ، اطلاعات مكاني، مسير حركت ، سرعت و موقعيت مربوط به وسايل نقليه از جمله وسايل نقليه عمومي، پليس ، آتش‌نشاني، آمبولانس‌ها، اتوبوس‌ها و ديگر وسايل قابل دريافت است.

اهمیت این موضوع وقتی بیشتر روشن می شود که توجه داشته باشیم " سيستم‌هاي ناوبري مطلوب‌ ، آن دسته از سيستم‌هايي هستند كه امكان تغيير نقشه و استفاده از نقشه‌هاي موجود و به‌روز كشور ، قابليت حمل و نقل و قيمت قابل قبول و مناسب داشته  ، در بازار نيز به راحتي در دسترس باشند."

 قشم ، الگوها ، اختراع دوباره چرخ

براي طرح جزيره هوشمند در قشم از پيشرفته ترين الگوها در اروپا ، آسيا و امريكا به خصوص كانادا و آخرين فناوري روز دنيا استفاده شده است.

اين طرح محدود به يك منطقه و يا يك پارك IT نيست و نمونه هايي از آن در استراليا، سنگاپور و همچنين اروپا ايجاد شده است.

به هر صورت با توجه به اهمیت ایجاد شهرهای هوشمند امید است با تلاش و همت مسوولان، پروژه جزیره هوشمند قشم به بهره برداری نهایی رسد و مزاياي آن به تهران هوشمن هم برسد.

ظاهرا در كشورما مسوولان تنها با ارائه طرح و تحليل آن متقاعد نمي شوند ، بنابر اين حتما اين طرح بايد در شهري به عنوان نمونه اجرا شود و اين نمونه بغير از كيش و مشهد باز به نمونه هايي ديگر مبدل شود ، اين در حالي است كه نمونه موفق اين طرح در همسايگي ايران و در دوبي به خوبي اجرا شده و قابل مشاهده است .

شايد اتفاقي كه در ايران روي مي دهد اختراع چرخ الكترونيكي هوشمند براي چندمين بار است !